Nawojewski Ludwik Kazimierz (1864–1930), rysownik-karykaturzysta, malarz. Ur. 1 III w Radomiu, był synem poborcy Kasy Gubernialnej Józefa i Emilii ze Stokowskich. Wcześnie musiał zarabiać na życie, a że objawiał zamiłowania i zdolności rysunkowe, jeszcze jako uczeń gimnazjum radomskiego przerysowywał medale i monety z liczącej parę tysięcy sztuk kolekcji dra Teofila Rewolińskiego z Radomia (jeden z rysunków, przedstawiający medal bity na pamiątkę oswobodzenia Wiednia, reprodukował w r. 1883 „Tygodnik Ilustrowany”, a inne zostały wydane w Krakowie w l. 1884–7 w katalogach zbioru monet i medali Rewolińskiego). Po ukończeniu gimnazjum w Radomiu studiował w Warszawskiej Szkole Rysunkowej, kierowanej przez Wojciecha Gersona. Pod wpływem kształcącego się również u Gersona Stefana Mucharskiego poświęcił się głównie karykaturze, pracując jednocześnie zarobkowo jako urzędnik w Banku Państwa. Był aktywnym członkiem Tow. Artystycznego. Pierwsze rysunki N-ego ukazały się w r. 1887 w wydawnictwach znanego wówczas humorysty Kamertona (Zenona Rappaporta). Następnie przez wiele lat ilustrował pisma humorystyczne, jak „Kolce”, „Muchę”, „Kurier Świąteczny” (od r. 1896) i „Sowizdrzała”.

N. uprawiał karykaturę obyczajową, ale przede wszystkim polityczną, bardzo popularną i często niewysokich lotów. Opublikował wiele rysunków w pismach satyrycznych 1905 r., w których obok Henryka Nowodworskiego i Leonarda Burskiego, stał się jednym z czynniejszych ilustratorów wypadków rewolucyjnych i ich odbicia w życiu warszawskiej ulicy. W karykaturze obyczajowej sięgał często do tematyki erotycznej i popularnych dowcipów żydowskich. Rysunki N-ego kreślone żywą, energiczną kreską, łatwo czytelne, przeznaczone dla szerokiego kręgu odbiorców prasy, sygnowane są początkowo «L. Nawojewski», później, ok. r. 1908, «L. Nawoj» poziomo, wreszcie «Nawoj» pionowo. Karykatury N-ego bywały przedrukowywane przez pisma zagraniczne, głównie rosyjskie. Rysownik niezwykle płodny, prócz wyżej wymienionych czasopism współpracował z następującymi, nieraz bardzo krótko istniejącymi mutacjami „Muchy”, jak „Osa”, „Ul”, „Facet”, „Szczutek”, „Krokodyl”, „Zagłoba”, „Świst”, „Zygzaki”, „Kiep”, „Śmiech”, „Diabeł”, „Eureka”, „Marchołt”, „Diabeł Warszawski” (od r. 1913). Ilustrował też kalendarze humorystyczne, jak „Facet” (1897), „Bałamutka” (1898), „Kalendarz Wielki Polski” (1899), „Bratłata” (1899), „Facetka” (1900), „Jaskółka” (1902), „Figaro” (1903). Ilustrował książkę L. Romockiego „Hakata” (1912). Równolegle do karykatury uprawiał, chociaż w mniejszym zakresie, malarstwo olejne i akwarelowe. Były to przeważnie niewielkiego formatu pejzaże i charakterystyczne, często kostiumowe, studia postaci. N. wystawiał swe prace w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie: Głowa Araba (1899), Typ mężczyzny (1893), Zawoalowana (1894), dwa widoki ze Skolimowa (1901), O zmierzchu wiosennym (1902), Typ spod Kamieńca (1903), dwa widoki z Doliny Strążyskiej (1905). W r. 1895 pokazał jakieś prace na wystawie drukarskiej w Petersburgu. W r. 1904 uczestniczył w wystawie zorganizowanej w Salonie Sztuki Stanisława Kulikowskiego w Warszawie. W zbiorach Działu Grafiki Polskiej Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się zespół 84 rysunków tuszem z l. 1905–18 reprodukowanych w satyrycznej prasie warszawskiej. Zmarł w Warszawie w r. 1930. Nie był żonaty.

Grajewski, Bibliografia ilustracji; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – Husarski W., Karykatura w Polsce, W. 1926 s. 19; Jubileusz dwudziestopięcioletniej pracy artysty-rysownika L. N-ego, „Kur. Warsz.” 1912 nr 18 s. 2–3; Jubileusz rysownika, „Złoty Róg” R. 1: 1912 nr 8 s. 17, 18 (fot.); Kronika powszechna. Ze sztuki, „Tyg. Ilustr.” 1904 półr. I nr 20 s. 396; Pol. życie artyst. w l. 1890–1914, (jako L. Nowojewski); Sprawozdanie Komitetu Tow. Zachęty Sztuk Pięknych za r. 1930, s. 16 (wzmianka pośmiertna); Z tygodnia na tydzień. Turniej średniowieczny, „Tyg. Ilustr.” 1900 półr. I nr 2 s. 478; – „Kraj” 1895 nr 10 s. 24; „Nowości Ilustr.” 1912 nr 5 s. 4 (fot.), 16; „Sztuki Piękne” R. 6: 1930 nr 7–8 s. 304 (nekrolog); – WAP w Kielcach. Oddz. Terenowy w Radomiu: Duplikaty Akt USC parafii rzym.-kat. Radom r. 1864 Nr aktu 193 s. 51 sygn. arch. 45. Akt urodzenia L. N-ego; – Górska H., Lipiński E., Kartoteka karykaturzystów polskich, (rkp,).

Maria Zakrzewska